Historisch overzicht
Historia in ecclesia.
Zijn naam is Schelte van Aysma.
Met militaire eer is hij bijgezet in de grafkelder in de kerk van Schettens. Zijn helm en rapier zijn bewaard gebleven tot op de dag van vandaag. Wilt u het hele verhaal horen en zien? Omlijst met passende muziek? Met afdaling in de grafkelder? Kom dan langs in de kerk van Schettens. Wij zien uit naar uw komst en bezorgen u een onvergetelijk verhaal.
- Groepsexcursies 50,- Euro
- Studenten/scholieren 25,- Euro
- Eventueel koffie/thee 1,- Euro per consumptie.
De kerk door de jaren heen
De kerk herbergt een eeuwenlange historie. De zes monumentale grafzerken die in het middenpad van de kerk liggen zijn daarvan het bewijs. Onder de zerken zijn grafkelders aanwezig, waarin leden van de adellijke families Van Osinga en Van Aysma hun laatste rustplaats vonden. De oudste van de grafzerken stamt uit de tweede helft van de 16e eeuw. Eén van de fraaiste exemplaren is die van Sybrand van Osinga en Atke van Aggema, een portretzerk uit 1621 waarop de overledenen levensgroot zijn afgebeeld. De Van Osinga’s maakten vanaf de 16e eeuw de dienst uit in Schettens en omgeving. Vele leden van de familie waren tevens grietman van Wonseradeel. Aan de rand van het dorp verrees een stins met dubbele gracht: de Osinga State. Dit versterkte landhuis heeft als residentie dienst gedaan voor respectievelijk de families Van Osinga en Van Aysma. Na het overlijden van Sybrand van Osinga in 1623 erft zijn dochter Tjemck van Osinga de state. Zij trouwde in 1612 met Schelte van Aysma, een edelman uit Beetgum. Nadat de Van Aysma’s halverwege de 18e eeuw naar Zutphen vertrokken, is de state omgevormd tot een herenboerderij.
Met de nieuwbouw van de kerk en de toren in 1865 en 1877 werden niet alle oude elementen direct weggegooid. Een eeuwenoude helm en kling werden teruggehangen aan de muur van het torengedeelte. Historisch onderzoek door het Nationaal Militair Museum te Soesterberg heeft uitgewezen dat de helm en de kling afkomstig zijn van Schelte Hotzes van Aysma (1578-1637), kolonel in het Staatse leger van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Gezien het feit dat hij in 1606 tot kapitein werd benoemd, zal Schelte zijn militaire loopbaan rond 1595 als vaandrig zijn begonnen. Hij diende ruim 40 jaar binnen de Nassause regimenten van de Friese stadhouders Willem Lodewijk, Ernst Casimir en Hendrik Casimir. In 1631 volgde zijn benoeming tot luitenant-kolonel en vier jaar later ontving hij de hoogste militaire rang die hij kon bekleden, namelijk die van kolonel. Erg lang kon hij niet genieten van deze bevordering. Op 23 augustus 1637 overleed Schelte van Aysma namelijk tijdens het beleg van Breda. Zijn helm werd samen met andere funeraire objecten, zoals de wapenrok, het rapier en de sporen, door hoogwaardigheidsbekleders meegedragen tijdens de begrafenisstoet van de Osinga State naar de kerk. Na afloop van de begrafenis werden deze voorwerpen aan een rouwbord voor de overledene aan de kerkmuur gehangen. De helm moet voor Schelte van Aysma erg speciaal zijn geweest. Het zal symbool hebben gestaan voor een bijzondere gebeurtenis of een bijzonder moment in zijn leven, anders had hij of zijn weduwe de helm niet zo prominent op zijn grafzerk laten afbeelden.
Schelte van Aysma was een kolonel in het Staatse leger van de Friese Nassau’s. Hij leefde van 1578 tot zijn overlijden op 23 augustus 1637 bij het beleg van Breda. Hij was dus militair en heeft in zijn ruim 40-jarige militaire carrière veel meegemaakt van de 80-jarige oorlog. Schelte was gehuwd met een dochter van de grietman (=burgemeester) Sybrand van Osinga en verkreeg op die manier het de state (=kasteel) van deze bestuurdersfamilie te Schettens.
Menno Simons is de enigste Nederlandse kerkhervormer en heeft wereldwijd nog miljoenen volgers. In de nabijgelegen dorpen Witmarsum en Pingjum liggen de roots van deze doopsgezinde leider van de naar hem genoemde Mennonieten. Vandaar dat in Witmarsum zijn herinnering levend word gehouden. In dit dorp staat op de volgens de overlevering historische plek, sinds 1879 een monument ter nagedachtenis van deze belangrijke persoon. In 2008 werd er nog een contourenkerk bijgebouwd, die de vorm van de voormalige doopsgezinde kerk aldaar weergeeft.
Foto: contourenkerkje Witmarsum
In Pingjum is het doopsgezinde schuilkerkje te bezichtigen en erg de moeite waard. In die tijd mochten werden overige geloven wel getolereerd maar ze mochten zeker niet opvallen.
In de kerk te Schettens zijn een aantal boeken te lezen over het leven van Menno Simons.
Lees meer op:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Menno_Simons
http://www.doopsgezindemonumenten.nl/text.php?paginaid=3261
Schettens ligt op een kruispunt van een weg en water, waarlangs vele 11-stedentochten komen. Over de weg natuurlijk jaarlijks op pinkstermaandag de fiets Elfstedentocht, die in Bolsward begint. Verder ook jaarlijks de wandel Elfstedentocht die duizenden deelnemers en toeschouwers trekt. Met een beetje geluk maakt u nog eens de schaats Elfstedentocht mee tijdens uw verblijf in de kerk, die via Bolsward naar Harlingen langs Schettens komt. Dan hebben we tenslotte ook nog de oldtimers, motoren, trekkers, steppers en ‘suppers’ die het terpdorp Schettens passeren.
Foto: 11-stedentocht van 26 februari 1986
Lees meer op:
https://www.elfstedentocht.frl/